نمایش خانگی: تعطیلی چهارماهه سینماها فرصتی را پیش روی سامانه‌های ویدیوی درخواستی قرار داده بود که بتوانند با ارائه تسهیلات متعدد به مخاطبان، آنها را به‌سمت خود بکشند با این حال هیچ کدام از این سامانه‌ها نتوانستند تسهیلات ویژه‌ای را به مخاطب ارائه دهند و همین عاملی شد بر گلایه بسیاری از مخاطبان.
روزنامه اصولگرای “جوان” در انتقادی بر این سامانه‌ها به گرانفروشی آنها نسبت به عرف جهانی، اعتراض کرده است.
متن تحلیل جوان را بخوانید:
یک ایرانی برای خرید یک اکانت یک ساله «وی‌او‌دی»های ایرانی باید بیش از ۱۰درصد از درآمد ماهانه خود را هزینه کند، این در حالی است که یک آلمانی فقط ۴درصد برای خرید اشتراک «دیزنی» هزینه پرداخت می‌کند! چرا مردم ایران باید گرانفروشی «وی‌او‌دی»ها را تحمل کنند؟
به رغم اینکه سینماها باز شده است، اوج‌گیری مجدد کرونا باعث شده تا استقبال از فیلم‌های در حال اکران برخلاف ادعا‌ها و تبلیغات اولیه چندان هم چشمگیر نباشد، در این شرایط هنوز هم فضای مجازی و «وی‌او‌دی»ها حرف اول را در نمایش فیلم‌ها می‌زنند؛ اتفاقی که نه تنها در ایران بلکه در اکثر کشور‌هایی که بیشترین میزان درگیری با کرونا را دارند، دیده می‌شود ولی تفاوت شهروندان ایرانی با افرادی که در اروپا یا امریکا از «وی‌او‌دی» برای سرگرمی استفاده می‌کنند این است که ایرانی‌ها باید خیلی بیشتر از دیگران برای خرید اشتراک وی‌او‌دی‌های ایرانی هزینه پرداخت کنند!
بخش عمده‌ای از بازار وی‌او‌دی در ایران در اختیار دو سامانه «فیلیمو» و «نماوا» است. در بخش خرید اشتراک این دو سامانه، انواع اشتراک‌های زمانی دیده می‌شود. فیلیمو قیمت اکانت یک ماهه را ۲۵هزار تومان، سه ماهه را ۷۵هزار تومان (با تخفیف ۳۰ هزار تومان) و اشتراک شش ماهه را ۱۱۰هزار تومان اعلام کرده است. نماوا هم اکانت دو روزه را ۱۲هزار تومان (با تخفیف ۹ هزارو ۹۰۰ تومان)، یک ماهه را ۳۰هزار تومان (با تخفیف ۲۵هزار تومان)، سه ماهه را ۷۵هزار تومان (با تخفیف ۶۰هزار تومان)، شش ماهه را ۱۴۰هزار تومان (با تخفیف ۱۱۰هزار تومان) و ۱۲ ماهه را ۲۵۰هزار تومان (با تخفیف ۱۹۰هزار تومان) می‌فروشد. این رقم‌ها البته مبلغ قطعی نیست و خریدار باید برای خرید آنها ۹درصد اضافه‌تر بابت مالیات بر ارزش افزوده نیز بپردازد.
در مقابل این دو سامانه مشهور ایرانی که حرف اول را در بازار وی‌او‌دی‌های ایرانی می‌زنند، نمونه‌های خارجی برای مقایسه آورده می‌شود. مشهورترین سامانه تماشای آنلاین فیلم و سریال در سراسر جهان، «نتفلیکس» است.
شرکت آمریکایی «نتفلیکس» که دفتر مرکزی آن در کالیفرنیاست، از قبال شیوع کرونا در جهان کاسبی‌اش سکه شده و تنها در سه ماهه اول سال میلادی ۲۰۲۰، ۱۵ میلیون نفر بر مشترکان آن افزوده است. نتفلیکس که بیش از ۱۸۲ میلیون مشترک از سراسر جهان دارد، برای فروش اشتراک یک ماهه خود مبلغ ۹۹/ ۷ یورو در حد پایه تا ۹۹/ ۱۳ یورو دریافت می‌کند. این دریافت برخلاف وی‌او‌دی ایرانی شامل هیچ گونه پرداخت اضافه نخواهد شد.
از آنجایی که «یورو» پول واحد منطقه اتحادیه اروپاست، درآمد را در دو کشور آلمان و فرانسه بررسی می‌کنیم. بر اساس آمار رسمی سایت «Eurostat» وابسته به اتحادیه اروپا که آمار‌های مربوط به کشور‌های عضو این اتحادیه را منتشر می‌کند، حداقل دستمزد ماهانه در آلمان مبلغ یک‌هزار ۵۵۷ یورو و در فرانسه یک‌هزار و ۵۲۱ یورو و ۲۲ سنت است. بر مبنای این آمار، یک فرد آلمانی برای خرید اشتراک یک ماهه نتفلیکس در کف قیمت شکل ممکن، تنها ۵/ ۰ درصد از درآمد یک ماهه خود را هزینه می‌کند. در فرانسه این مبلغ کمی بیشتر می‌شود و به ۵۲/ ۰ درصد می‌رسد.
در ایران، اما حداقل دریافتی یک کارگر در سال ۱۳۹۹، مبلغ یک‌میلیون‌و ۹۱۱هزار تومان است. حالا یک کارگر ایرانی با چنین دستمزدی برای خرید اکانت یک ماهه فیلیمو باید ۳ /۱ درصد از حقوقش را پرداخت کند.
این رقم در خرید اشتراک برای بازه‌های زمانی بالاتر بیشتر خود را نشان می‌دهد. برای نمونه یکی از رقبای نتفلیکس، «دیزنی» است. سامانه دیزنی که در آن کاربر می‌تواند آثار دیزنی، پیکسار، نشنال جئوگرافی و مارول را تماشا کند، اکانت یک ماهه را ۹۹/ ۶ یورو و اشتراک یک ساله را ۹/ ۶۹ یورو می‌فروشد.
به این ترتیب یک آلمانی برای خرید اکانت یک ساله دیزنی باید ۴/۴ درصد از درآمد یک ماه خود را هزینه کند و یک فرانسوی ۵/۴ درصد درآمد ماهانه‌اش را پرداخت کند. در عوض اکانت یک ساله نماوا برای یک ایرانی با احتساب مالیات بر ارزش افزوده ۲۰۷هزار تومان تمام می‌شود. این رقم یعنی بیش از ۱۰درصد از درآمد ماهانه وی!
به عبارت ساده، یک ایرانی باید بیش از دو برابر شهروندان اروپایی برای استفاده از «وی‌او‌دی‌ها» حق اشتراک پرداخت کند. این مسئله وقتی حساس‌تر می‌شود که پای حق رایت خرید محصولات پیش کشیده می‌شود.
نتفلیکس و دیگر سامانه‌های ارائه‌کننده فیلم و سریال در سراسر جهان برای پخش محتوا باید حق مؤلف یا همان کپی رایت را پرداخت کنند. در عوض «وی‌او‌دی»های ایرانی عملاً برای محصولات خارجی که بخش عظیمی از ویترین و آرشیو را تشکیل می‌دهد، چیزی به عنوان حق رایت و خرید کپی رایت پرداخت نمی‌کنند.
توضیحات محمدجواد شکوری‌مقدم، مالک فیلیمو درباره خرید رایت محصولات خارجی که می‌گوید: «با توجه به اینکه ایران در شرایط تحریم و خلأ قانونی متعهد نبودن به «کنوانسیون جهانی برن» به سر می‌برد، ما سریال‌هایی که فروش آنها در منطقه خاورمیانه آزاد است را از طریق واسطه‌های فروش در ترکیه، لبنان و امارات خریداری می‌کنیم و کپی رایت همه آنها موجود است.» در عمل خرید رایت نیست بلکه طرف ایرانی صرفاً «میجر» را تهیه می‌کند که خرید آن سال‌هاست از سوی وزارت ارشاد ممنوع شده است.
حال باید پرسید چرا برای محتوایی که خرید رایت آن به صورت مستقیم انجام نشده و دریافت «میجر» آن نیز از طریق واسطه و با مبالغ نامشخص بوده است، باید در نهایت به مبلغی برسد که گران‌تر از حق اشتراکی باشد که کمپانی جهانی با پرداخت همه حقوق در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد!
اکنون که بنا به تصمیمات بالادستی، خلع ید دولت از تصدی‌گری در مورد پخش فراگیر صوت و تصویر در حال به انجام رسیدن است، باید از متولیان جدید پرسید که آیا برای نظارت بر میزان حق اشتراک سامانه‌های اشتراک فیلم و سریال برنامه‌ای دارند؟!
