نمایش خانگی: انحصار در بازار اکران آنلاین محصولات تصویری و منتهی شدن همه راهها به دو سامانه فیلمیو-نماوا باعث شده از یک طرف حق رایت آثار سینمایی بالا نرود و از طرف دیگر مشکل قاچاق سریع فیلمها پس از اکران آنلاین، حل نشود!
حبيب اسماعيلي، تهيه‌كننده سينما با اشاره به قوت و ضعفهای این سامانه‌ها به اعتماد مي‌گويد: نه تنها هيچ مخالفتي با فعاليت شبكه‌هاي آنلاين نمايشي ندارم كه معتقدم ما نمي‌توانيم جلوي تكنولوژي را بگيريم كمااينكه چنين شكل نمايشي از سال‌ها قبل در تمام دنيا باب بوده ولي متاسفانه در ايران افتتاح اين شبكه با تعطيلي سينماها و شيوع بيماري كرونا همراه بود كه اين ضرب‌الاجل باعث شد بدون برنامه‌ريزي از پيش تعيين شده اين شبكه‌ها آغاز به كار كنند و همين خود اشكالاتي را به وجود آورد.
اسماعيلي ادامه داد: راه‌اندازي چنين فضايي به خودي خود كمك بزرگي به بعضي فيلم‌هاست كه يا اصلا فرصت نمايش براي‌شان فراهم نمي‌شد (به فرض باز بودن سينماها) يا اگر در سينماها نمايش داده مي‌شدند فروش قابل توجهي نداشتند. ضمن اينكه چنين اكراني براي آن دست از مخاطباني كه با سينما رفتن رابطه خوبي نداشتند هم بسيار مناسب است.
اين تهيه‌كننده در ادامه صحبتش به آسيب‌شناسي اين حوزه پخش فيلم مي‌پردازد و در پاسخ به اين سوال كه آيا عرضه گسترده فيلم‌ها در دو پلتفرم خاص و قدرت‌نمايي دو سامانه نمايشي كه بيشتر شكل و شمايل انحصاري به خود مي‌گيرد مناسب است،مي‌گويد: با اينكه تاكنون به عنوان تهيه‌كننده با اين دو پلتفرم كار نكرده‌ام اما از اكثر دوستان فيلمساز شنيده‌ام كه از چند جنبه با اين دو سامانه به مشكل برخورده‌اند؛ اول اينكه ميزان فروش فيلم‌ها از جانب اين سامانه‌ها شفاف اعلام نمي‌شود و هیچ ناظری برای راستی‌آزمایی آمارهای این سامانه‌ها وجود ندارد و اصلا معلوم نيست محاسبات آنها چگونه و بر چه مبنايي است؟ و ميزان عضويت در آنها چگونه است؟ چرا هیچ نظارتی برای راستی‌آزمایی ميزان فروش فيلم‌ها در این سامانه‌ها وجود ندارد؟ نكته اساسي و كليدي ديگر مساله قاچاق فيلم‌هاست كه در فاصله كمي از نمايش آنلاين به صورت گسترده و غيرقانوني به دست مخاطب مي‌رسد. وقتي مالي را به شخصي يا سازماني امانت مي‌دهند بايد به هر نحوي كه شده آن سازمان يا شخص از مال مراقبت و محافظت كند.
اسماعیلی افزود: اين مساله مثل اين است كه ما خانه و اموال‌مان را در اختيار شخصي قرار دهيم و بابتش پول هزينه كنيم تا از آنها مراقبت كند اما او بي‌توجهي كرده و تمام اموال و خانه توسط دزد به سرقت برده شود كه در اين صورت اصلا براي چه بابت نگهداري سرمايه‌مان هزينه كرديم.
به گفته مديرعامل رسانه فيلمسازان وقتي سيستم آنلاين راه‌اندازي مي‌شود بايد به امنيت آن توجه شود: همان زمان كه پخش فيلم به صورت دي‌وي‌دي يا سي‌دي در اختيار مردم قرار مي‌گرفت با اينكه بازار قاچاق فيلم بسيار گرم بود اما سينماگران و مسوولان مربوطه با عاملان قاچاق فيلم‌ها به شدت برخورد كردند اما الان وضعيت كاملا فرق كرده و فيلم‌ها به محض نمايش روي پلتفرم‌ها به صورت عمده در فضاي مجازي يا شبكه‌هاي ماهواره‌اي قاچاق مي‌شود و اين در درازمدت بسيار آسيب زننده است. سال‌ها قبل وقتي فيلمي در سينماها اكران مي‌شد بعضي از صاحبان فيلم‌ها چون فيلم‌شان فروش آنچناني نمي‌كرد در فاصله كمي محصول‌شان را به شبكه نمايش خانگي عرضه مي‌كردند و اين شبهه بين مردم به وجود آمده بود كه به سينما نروند و فيلم را در شبكه نمايش خانگي ببينند. در حال حاضر بحث قاچاق فيلم هم حالتي را به وجود آورده كه مخاطب با خود مي‌گويد وقتي فيلم‌ها به فاصله كمي از اكران آنلاين قاچاق مي‌شود چرا 20 هزار تومان خرج كنيم، صبر كنيم آخر شب فيلم قاچاق شده را از شبكه‌هاي ماهواره‌اي يا فضاي مجازي ببينيم كه به نظر من راه بسيار اشتباهي است.
اسماعيلي با بيان اينكه اگر فيلم‌ها به شبكه‌هاي پخش آنلاين فروخته شود ديگر سرنوشت آنها براي سينماگران به مساله‌اي حاد تبديل نمي‌شود، پيشنهاد مي‌دهد: جدي گرفتن بحث پيش فروش فيلم‌ها در سامانه‌هاي وي‌اودي بسيار كمك‌كننده است، درست مثل سابق كه شبكه نمايش خانگي فيلم را از صاحبان آثار مي‌خريد و اين باعث مي‌شد هم براي فيلم تبليغ كند، هم از آن محافظت كند و هم به بهترين نحو به مخاطب عرضه كند و يك چنين محافظتي باعث مي‌شد، نزديك به يك ميليون نسخه فيلم‌ها در شبكه نمايش خانگي به فروش برسد. ميليارد‌ها تومان هزينه راه‌اندازي اين سامانه‌ها شده آيا نبايد صاحبان اين سرويس‌ها رسم امانتداري صاحبان فيلم را به جا بياورند
او در بخش ديگري از صحبت خود بار ديگر راه‌اندازي سيستم نمايشي آنلاين را مناسب و ضروري براي سينماي ايران مي‌داند و مي‌گويد:اگرچه سينما رفتن براي بعضي خانواده‌ها تفريح و سرگرمي است ولي پس‌فردا روزي كه سينماها باز شود؛ سينماهاي آنلاين راه خود را مي‌تواند ادامه دهد به شرطي كه رسم امانتداري در اين درگاه‌ها محفوظ بماند.
اين تهيه‌كننده سينما با بيان اينكه خودتان ملاحظه كنيد كه در اين شرايط هيچ فيلم پرفروشي رغبت نمايش در سينماي آنلاين را نداشته به اين نكته اشاره مي‌كند كه قطعا قبل از توسعه چنين شبكه‌اي بايد جلوي خسارت وارده به سرمايه‌گذاران گرفته شود.
او در بخش ديگري از صحبت خود به بحث انحصار در شبكه‌هاي نمايشي مي‌پردازد و مي‌گويد: با انحصار در هر زمينه‌اي مخالفم از مطبوعات گرفته تا سينماداري و پخش فيلم و… انحصار فساد به وجود مي‌آورد اصلا در دنيا كمپين‌هايي وجود دارد براي مقابله با انحصار تا با اين پديده شوم برخورد كنند.
اسماعيلي به نكته جالبي اشاره مي‌كند و آن اينكه تا وقتي سالن‌هاي سينماها باز بود، بحث‌هاي زيادي راجع به انحصار و چگونگي نمايش فيلم‌ها مطرح بود حالا كه از مشكلات اين حوزه خبري نيست، بحث انحصار به شبكه نمايش خانگي كشيده شده: به عقيده من همه اين موضوع از آنجايي ناشي مي‌شود كه ما كشوري هستيم با آدم‌هاي طمعكار كه به حد وسط قانع نيستيم. همه چيز را براي خودمان مي‌خواهيم. بارها و بارها از بعضي‌ها شنيده‌ام كه مي‌گفتند، سينماي ايران نياز به پخش‌كننده‌هاي متعدد ندارد و فقط دو پخش‌كننده براي فيلم‌ها كافي است خب چنين نظري از يك نگاه عقب افتاده و دگم ناشي مي‌شود وگرنه وقتي رقابت سالم باشد هر كسي به اندازه توانايي و استعداد خود كار مي‌كند و نبايد جلوي توانايي آدم‌ها را گرفت. اينكه پله‌ها و پل‌ها را خراب كنيم تا ديگران نتوانند كار كنند به نظر من روش خودخواهانه‌اي است و من بروز اين نگاه‌هاي انحصارگرايانه را به گردن دولت مي‌اندازم كه جلوي آدم‌هاي انحصارطلب را نمي‌گيرد و با آنها برخورد لازم نمي‌كند وگرنه در چنين شرايطي چرا نبايد چندين پلتفرم همزمان با هم توان رقابت داشته باشند و انحصار و قدرت تنها براي دو پلتفرم نماوا و فيليمو وجود داشته باشد. اگر فرصت كار به يك اندازه براي همه باشد اين هم سلامت كار را تضمين مي‌كند و هم رونق بيشتري به كسب‌وكار مي‌دهد و هم باعث رقابت در كار مي‌شود.
او تاکید کرد: سرمايه‌گذارهايي كه در اين شرايط سرمايه خود را وسط مي‌گذارند و فيلم‌ها را در سينما آنلاين اكران مي‌كنند نبايد مظلوم واقع شوند و بايد از آنها حمايت شود ولي اگر وضعيت به سمتي برود كه از يك سو قاچاق فيلم و از سوي ديگر انحصار در اين شبكه‌ها بيداد كند ديگر تهيه‌كننده‌ها و سرمايه‌گذارها رغبت نمي‌كنند فيلم‌شان در اين سامانه و به اين شكل به حراج گذاشته شود و با خود فكر مي‌كند اگر روي ملك يا خريد طلا سرمايه‌گذاري مي‌كردند بيشتر به نفع‌شان بود و بازگشت مالي بيشتري هم براي‌شان داشت تا اينكه روي فيلمي هزينه كنند كه در فاصله دو ساعت تمام سرمايه به حراج مي‌رود. بياييم با ايجاد فضاي سالم در كار مملكت را به سمت دلالي و روزمرّگي سوق ندهيم و كاري نكنيم همه چيز با ملاك پول ارزيابي شود بلكه ديدگاه هنرمندانه هم در كشور بايد وجود داشته باشد.
